Czerniak u dzieci występuje bardzo rzadko, aczkolwiek w ostatnich latach zwiększa się liczba małoletnich pacjentów z takim rozpoznaniem. U dzieci do 4. roku życia są zlokalizowane najczęściej w okolicy głowy i szyi, potem na tułowiu. U młodszych dzieci częściej stwierdza się je u chłopców, natomiast w wieku pokwitania - u dziewcząt.

• Czerniak u dzieci zazwyczaj pojawia się na skórze niezmienionej, w przeciwieństwie do popularnego w społeczeństwie przekonania, iż czerniaki powstają na podłożu już istniejącej zmiany barwnikowej.
• Czerniak jest nowotworem złośliwym skóry, błon śluzowych lub błony naczyniowej oka.
• Może przybierać różne postaci: symulować znamię łączące, brodawkę łojotokową czy raka skóry. Szczególnie niepokojące są zmiany o zabarwieniu różowym.
• Sformułowano tzw. objawy niepokoju. W przypadku ich stwierdzenia ryzyko wystąpienia zmiany o charakterze złośliwym jest szczególnie wysokie.

Czerniak początkowo jest niebolesny i często nie wzbudza niepokoju otoczenia. Zawsze jednak będzie go charakteryzowała szybka dynamika, a intensywny wzrost zmiany może wywołać uczucie swędzenia.

– Czerniaki u dzieci często związane są z zaburzeniami o podłożu genetycznym w szlaku kinaz MAPK. Im młodsze dziecko tym wpływ promieniowania UV na wystąpienie choroby jest mniejszy – mówi prof. nadzw. dr hab. n. med. Anna Raciborska, kierownik Kliniki Onkologii i Chirurgii Onkologicznej w Instytucie Matki i dziecka w Warszawie, która była gościem podcastu „Puls Medycyny do słuchania”.

By skuteczniej i szybciej diagnozować czerniaka, sformułowano tzw. objawy niepokoju. W przypadku ich stwierdzenia ryzyko wystąpienia zmiany o charakterze złośliwym jest szczególnie wysokie.

Objawy, które powinny wzbudzić niepokój to:

• zmiana wielkości i kształtu znamienia, asymetria zmiany
• zmiana zabarwienia zmiany skórnej
• każdy przypadek zmiany o zabarwieniu różowym
• pojawienie się obwódki zapalnej wokół znamienia lub nieregularnego odbarwienia
• pojawienie się owrzodzenia, drobnej nadżerki w obrębie znamienia
• pojawienie się krwawienia w obrębie zmiany
• pojawienie się guzków satelitarnych
• pojawienie się takich objawów jak ból, swędzenie zmiany
• powiększenie okolicznych węzłów chłonnych

– Co niezwykle ważne, czerniaka u dzieci i młodzieży możemy skutecznie leczyć – podkreśla prof. Anna Raciborska.

Aby rozpocząć leczenie, trzeba postawić diagnozę. Podstawą jest prawidłowe badanie histopatologiczne, oceniające stadium zaawansowania zmiany zgodnie z obowiązującymi klasyfikacjami czerniaka. Dodatkowo olbrzymie znaczenia mają badania molekularne.

– Chirurgia jest podstawą leczenia czerniaka. Czasami poza leczeniem chirurgicznym, konieczne jest włączenie dodatkowej terapii. Wówczas leczeniem z wyboru jest terapia celowana w przypadku stwierdzonej konkretnej mutacji i/lub immunoterapia – wyjaśnia prof. Anna Raciborska.

Więcej informacji w podcaście. Zapraszamy do słuchania!